Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

arva O

  • 1 arva

    arva, ae, f., s. arvus.

    lateinisch-deutsches > arva

  • 2 arva

    arva, ae, f., s. arvus.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > arva

  • 3 arva

    arvus, a, um, adj. [for aruus from aro].
    I.
    That has been ploughed, but not yet sown, ploughed, arable:

    ager, arvus et arationes ab arando,

    Varr. L. L. 5, § 39 Müll.:

    arvum, quod aratum nec dum satum est,

    id. R. R. 1, 29; Paul. ex Fest. p. 25 Müll.:

    aut arvus est ager aut consitus aut pascuus aut florens,

    Isid. Orig. 15, 13:

    Non arvus hic, sed pascuus est ager,

    Plaut. Truc. 1, 2, 47:

    agri arvi et arbusti et pascui lati atque uberes,

    Cic. Rep. 5, 2, 3.—Hence,
    II.
    Subst.
    A.
    arva, ae, f. (sc. terra), an arable field, cornfield; only twice, ante - class., Naev. ap. Non. p. 192, 30; Pac. ib.—
    B.
    arvum, i, n. (sc. solum), an arable field, cultivated land, a field, ploughed land, glebe (cf. Doed. Syn. III. p. 8;

    class.): nec scibat ferro molirier arva,

    Lucr. 5, 934; 1, 314:

    sol lumine conserit arva,

    id. 2, 211; cf. id. 2, 1162; Ov. M. 1, 598; 11, 33; Verg. G. 2, 263 et saep.:

    ex arvo aeque magno,

    Varr. R. R. 1, 7, 2:

    prata et arva et pecudum greges diliguntur isto modo, quod fructus ex eis capiuntur,

    Cic. N. D. 1, 44, 122:

    arva non afferent cibum,

    Vulg. Hab. 3, 17:

    Numidae pabulo pecoris magis quam arvo student,

    Sall. J. 90, 1:

    ne perconteris, fundus meus, optime Quincti, Arvo pascat erum,

    Hor. Ep. 1, 16, 2 (i. e. frugibus:

    arvum autem ab arando dictum est, Crucq.): arva per annos mutant, et superest ager,

    Tac. G. 26; Suet. Ner. 31; id. Dom. 7.—
    2.
    Meton.
    a.
    A region, country:

    Aspicis en praesens, quali jaceamus in arvo,

    Ov. P. 4, 7, 3.—
    b.
    Poet., in gen., fields, plains, regions: arva putria, Liv. And. ap. Fest. p. 181 Müll.:

    genus humanum multo fuit in arvis durius,

    Lucr. 5, 925; 2, 1154:

    nec pisces (queunt) vivere in arvis,

    id. 3, 785:

    Circaea arva,

    Ov. M. 14, 348:

    Peneïa,

    id. ib. 12, 209; so id. ib. 15, 52; 15, 276; 11, 62; 11, 196; Verg. A. 5, 703 et saep.:

    pomosa,

    Prop. 5, 7, 81:

    quā tumidus rigat arva Nilus,

    Hor. C. 3, 3, 48; id. Epod. 16, 54; so,

    arva deserti,

    Vulg. Jer. 23, 10:

    arva pacis,

    ib. ib. 25, 37.—Hence also,
    (α).
    For pascuum, pasture-ground:

    Arvaque mugitu sancite bovaria longo: Nobile erit Romae pascua vestra forum,

    i. e. the Forum Boarium at Rome, Prop. 5, 9, 19.—
    (β).
    Arva Neptunia, for the sea, Verg. A. 8, 695 (cf. id. ib. 6, 724: campi liquentes). —
    (γ).
    Land, a shore, coast:

    jamque arva tenebant (angues),

    Verg. A. 2, 209.

    Lewis & Short latin dictionary > arva

  • 4 arva

    [st1]1 [-] arva, ae, f. (s.-ent. terra): voir arvus. [st1]2 [-] Arva, ae, f.: Plin. Arva (ville de Bétique).

    Dictionarium latinogallicum > arva

  • 5 arva

    ae f. Naev, Pac = arvum

    Латинско-русский словарь > arva

  • 6 Arva

    s f sg 1
    Arve (F)

    Dictionarium Latino-Gallicum botanicae > Arva

  • 7 arva

    arable land, plowed field; soil, region; countryside; dry land; lowlands, plain

    Latin-English dictionary > arva

  • 8 Aleia arva

    plaine d'Alé.

    Dictionarium latinogallicum > Aleia arva

  • 9 arvus

    arvus, a, um, adj. [for aruus from aro].
    I.
    That has been ploughed, but not yet sown, ploughed, arable:

    ager, arvus et arationes ab arando,

    Varr. L. L. 5, § 39 Müll.:

    arvum, quod aratum nec dum satum est,

    id. R. R. 1, 29; Paul. ex Fest. p. 25 Müll.:

    aut arvus est ager aut consitus aut pascuus aut florens,

    Isid. Orig. 15, 13:

    Non arvus hic, sed pascuus est ager,

    Plaut. Truc. 1, 2, 47:

    agri arvi et arbusti et pascui lati atque uberes,

    Cic. Rep. 5, 2, 3.—Hence,
    II.
    Subst.
    A.
    arva, ae, f. (sc. terra), an arable field, cornfield; only twice, ante - class., Naev. ap. Non. p. 192, 30; Pac. ib.—
    B.
    arvum, i, n. (sc. solum), an arable field, cultivated land, a field, ploughed land, glebe (cf. Doed. Syn. III. p. 8;

    class.): nec scibat ferro molirier arva,

    Lucr. 5, 934; 1, 314:

    sol lumine conserit arva,

    id. 2, 211; cf. id. 2, 1162; Ov. M. 1, 598; 11, 33; Verg. G. 2, 263 et saep.:

    ex arvo aeque magno,

    Varr. R. R. 1, 7, 2:

    prata et arva et pecudum greges diliguntur isto modo, quod fructus ex eis capiuntur,

    Cic. N. D. 1, 44, 122:

    arva non afferent cibum,

    Vulg. Hab. 3, 17:

    Numidae pabulo pecoris magis quam arvo student,

    Sall. J. 90, 1:

    ne perconteris, fundus meus, optime Quincti, Arvo pascat erum,

    Hor. Ep. 1, 16, 2 (i. e. frugibus:

    arvum autem ab arando dictum est, Crucq.): arva per annos mutant, et superest ager,

    Tac. G. 26; Suet. Ner. 31; id. Dom. 7.—
    2.
    Meton.
    a.
    A region, country:

    Aspicis en praesens, quali jaceamus in arvo,

    Ov. P. 4, 7, 3.—
    b.
    Poet., in gen., fields, plains, regions: arva putria, Liv. And. ap. Fest. p. 181 Müll.:

    genus humanum multo fuit in arvis durius,

    Lucr. 5, 925; 2, 1154:

    nec pisces (queunt) vivere in arvis,

    id. 3, 785:

    Circaea arva,

    Ov. M. 14, 348:

    Peneïa,

    id. ib. 12, 209; so id. ib. 15, 52; 15, 276; 11, 62; 11, 196; Verg. A. 5, 703 et saep.:

    pomosa,

    Prop. 5, 7, 81:

    quā tumidus rigat arva Nilus,

    Hor. C. 3, 3, 48; id. Epod. 16, 54; so,

    arva deserti,

    Vulg. Jer. 23, 10:

    arva pacis,

    ib. ib. 25, 37.—Hence also,
    (α).
    For pascuum, pasture-ground:

    Arvaque mugitu sancite bovaria longo: Nobile erit Romae pascua vestra forum,

    i. e. the Forum Boarium at Rome, Prop. 5, 9, 19.—
    (β).
    Arva Neptunia, for the sea, Verg. A. 8, 695 (cf. id. ib. 6, 724: campi liquentes). —
    (γ).
    Land, a shore, coast:

    jamque arva tenebant (angues),

    Verg. A. 2, 209.

    Lewis & Short latin dictionary > arvus

  • 10 arvus

    arvus, a, um (st. aruus v. aro), zum Pflügen bestimmt, Acker-, Saat-, I) adi.: ager (Ggstz. pascuus), Plaut. truc. 149. Varr. LL. 5, 39. Cic. de rep. 5, 3; vgl. Isid. 15, 13, 6. Schol. Bern. ad Verg. buc. et georg. p. 840, 7 H. – II) subst., A) arvum, ī, n., 1) Ackerland, Saatfeld, prata et arva, Cic.: repleta arva cultoribus, Sall. fr.: subigere arva, Verg.: arvum colere, Apul. – meton., pabulo pecoris magis quam arvo (Getreide) studere, Sall. Iug. 90, 1. – 2) übtr.: a) die Flur, das Gefilde, die Gegend, Ov.: arva laeta, Verg. – dah. insbes.: α) Weideplatz, Prop. 4, 9, 19. – β) arva Neptunia = Meer, Verg. Aen. 8, 695. – γ) Gestade, Ufer, Verg. Aen. 2, 209. – b) poet., v. den weibl. Geschlechtsteilen, genitale, Verg.: arva muliebria, Lucr. – B) arva, ae, f., Ackerfeld, Saatland, arvas obterere, Naev. tr. 22: arvas calvi, Pacuv. tr. 396.

    lateinisch-deutsches > arvus

  • 11 arvus

    arvus, a, um (st. aruus v. aro), zum Pflügen bestimmt, Acker-, Saat-, I) adi.: ager (Ggstz. pascuus), Plaut. truc. 149. Varr. LL. 5, 39. Cic. de rep. 5, 3; vgl. Isid. 15, 13, 6. Schol. Bern. ad Verg. buc. et georg. p. 840, 7 H. – II) subst., A) arvum, ī, n., 1) Ackerland, Saatfeld, prata et arva, Cic.: repleta arva cultoribus, Sall. fr.: subigere arva, Verg.: arvum colere, Apul. – meton., pabulo pecoris magis quam arvo (Getreide) studere, Sall. Iug. 90, 1. – 2) übtr.: a) die Flur, das Gefilde, die Gegend, Ov.: arva laeta, Verg. – dah. insbes.: α) Weideplatz, Prop. 4, 9, 19. – β) arva Neptunia = Meer, Verg. Aen. 8, 695. – γ) Gestade, Ufer, Verg. Aen. 2, 209. – b) poet., v. den weibl. Geschlechtsteilen, genitale, Verg.: arva muliebria, Lucr. – B) arva, ae, f., Ackerfeld, Saatland, arvas obterere, Naev. tr. 22: arvas calvi, Pacuv. tr. 396.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > arvus

  • 12 arvum

    ī n. [ arvus ]
    1) пахотное поле, пашня, нива
    2) поля, местность ( arva laeta V)
    arva Neptunia V — Нептуновы поля, т. е. море
    3) выгон, пастбище ( arva boaria Prp)
    4) берег,

    Латинско-русский словарь > arvum

  • 13 consero [1]

    1. cōn-sero, sēvī, situm ( selten satum), ere, I) besäen, bepflanzen, bestecken, a) eig.: agrum, agros, Cato, Cic. u.a.: locus consitus (Ggstz. incultus), Quint.: ager diligenter consitus, Cic. – c. arva frumento, Curt.: agrum lupino vel fabā, Col.: agrum oliveto, Varr.: hortum omni genere ligni arborumque, Lact.: quae mitiora sunt frumento conseruntur, Curt.: ager arbustis consitus, Sall.: insula palmis frequentibus consita, Curt.: regio consita pomis, Salv.: poet., aera (= rostra) columnis consita, besetzt, Claud. – im Bilde, c. muliebria arva (v. der Venus), Lucr. 4, 1099: cum se coitu draconis consatam (befruchtet, geschwängert) affirmaret, Solin. 9, 18 M.: di conserentes, die der Schwängerung vorstehenden, Arnob. 5, 18. – b) poet. übtr.: lumine arva, bestreuen, bedecken (v. der Sonne), Lucr.: caecā mentem caligine consitus, beschwert, belästigt, Catull.: consitus sum senectute, beladen, Plaut. – II) einsäen, einpflanzen, einsetzen, arbusta, Varro: arborem, Liv.: pomus consita, Tibull.: in eodem fundo suum quicquid, Cato: vineam in agro, Cato: nemora manu consita, Curt. – stili caeci mirabilem in modum consiti, Auct. b. Afr. 31, 7. – absol., c. in alieno fundo u. in alienum fundum, eine Saat od. Pflanzung machen, ICt.: u. Partiz. subst., cōnsita, ōrum, n., das Gesäte, Gepflanzte, ICt. – / Wegen der Verwechslung von consevi u. conserui s. 2. cōn-sero a. E.

    lateinisch-deutsches > consero [1]

  • 14 arvum

    arvum, i, n. (s.-ent. solum) [st2]1 [-] terre labourée, terre labourable, guéret. [st2]2 [-] au plur. champs, plaines, contrées, plage, terre ferme.    - Numidae pabulo pecoris magis quam arvo student, Sall. J. 90: les Numides s'occupent plutôt du fourrage que des céréales.    - arva laeta, Virg.: les riantes plaines.    - arva Neptunia, Virg.: les plaines de Neptune (la mer).    - jamque arva tenebant, Virg.: déjà ils touchaient la terre ferme.

    Dictionarium latinogallicum > arvum

  • 15 consero

    1. cōn-sero, sēvī, situm ( selten satum), ere, I) besäen, bepflanzen, bestecken, a) eig.: agrum, agros, Cato, Cic. u.a.: locus consitus (Ggstz. incultus), Quint.: ager diligenter consitus, Cic. – c. arva frumento, Curt.: agrum lupino vel fabā, Col.: agrum oliveto, Varr.: hortum omni genere ligni arborumque, Lact.: quae mitiora sunt frumento conseruntur, Curt.: ager arbustis consitus, Sall.: insula palmis frequentibus consita, Curt.: regio consita pomis, Salv.: poet., aera (= rostra) columnis consita, besetzt, Claud. – im Bilde, c. muliebria arva (v. der Venus), Lucr. 4, 1099: cum se coitu draconis consatam (befruchtet, geschwängert) affirmaret, Solin. 9, 18 M.: di conserentes, die der Schwängerung vorstehenden, Arnob. 5, 18. – b) poet. übtr.: lumine arva, bestreuen, bedecken (v. der Sonne), Lucr.: caecā mentem caligine consitus, beschwert, belästigt, Catull.: consitus sum senectute, beladen, Plaut. – II) einsäen, einpflanzen, einsetzen, arbusta, Varro: arborem, Liv.: pomus consita, Tibull.: in eodem fundo suum quicquid, Cato: vineam in agro, Cato: nemora manu consita, Curt. – stili caeci mirabilem in modum consiti, Auct. b. Afr. 31, 7. – absol., c. in alieno fundo u. in alienum fundum, eine Saat od. Pflanzung machen, ICt.: u. Partiz. subst., cōnsita, ōrum, n., das Gesäte, Gepflanzte, ICt. – Wegen der Verwechslung von consevi u.
    ————
    conserui s. 2. consero a. E.
    ————————
    2. cōn-sero, seruī, sertum, ere, zusammen- od. aneinander reihen, zusammen- od. aneinander ketten, -knüpfen, eins ans andere anreihen, anknüpfen, eins mit dem andern reihend verknüpfen, oft m. inter se od. m. bl. Dat., I) im allg.: a) zwei oder mehrere Dinge miteinander, α) eig.: avium plumas in usum vestis, Sen.: ille consertis manibus (mit verschlungenen Händen) in se redeuntium (Gratiarum) chorus, Sen.: navigia, Curt.: scuta super capita, Curt.: rudis arbos conseritur (zu Schiffen), Lucan. – m. Abl., vehicula vinculis, Curt.: pellis aënis squamis auro conserta, mit ehernen Schuppen verziert und goldenen Spangen befestigt, Verg. Aen. 11, 771. – m. inter se, zB. extremae partes corporis, quae articulis inter se conseruntur, Cels.: transverberatis scutis plerique inter se conserti (aneinandergeheftet) haerebant, Liv. – m. Dat., alium (truncum) alii quasi nexu c., Curt.: vir viro, armis arma conserta sunt (v. der Phalanx), Curt. – β) übtr.: c. sermonem, gegenseitig anknüpfen, Curt.: libenter sermonem, Fronto: cantus et verba medentia, Stat. – virtutes consertae et inter se cohaerentes, Sen. – m. Dat., exodia c. fabellis potissimum Atellanis, Liv.: c. noctem diei, Ov. – b) einen Ggstd. in seinen Teilen, gew. im Partiz. Perf. m. Abl. (mit, aus), α) eig., teils übh. = zusammenheften, tegumen omnibus sagum fibulā aut, si desit, spinā con-
    ————
    sertum, Tac. – bes. zerrissene, zerlumpte Gewänder, consertum tegumen spinis, Verg.: spinis conserto tegmine nullis, Ov. – teils prägn., neu aus einzelnen Teilen od. Gliedern usw. zusammenfügen, zusammenketten, ex vimine silvestri catenas conseruit, Frontin.: id tegumen (cataphracta) ferreis laminis aut praeduro corio consertum, Tac.: lorica conserta hamis auroque trilix, Kettenpanzer aus dreifachem Golddrahte, Verg. (vgl. Nep. Iph. 1, 4 loricae sertae atque aeneae): monile consertum margaritis gemmisque, Suet. – β) übtr.: ordo rerum tribus momentis consertus, Quint. 5, 10, 71.
    II) insbes.: 1) die Glieder liebend anschmiegen, anschließen, sinus teneros, Tibull. – m. Dat., femur femori, Tibull.: latus lateri, Ov. – 2) feindl. zusammen-, aneinander bringen, a) als milit. t. t., zunächst in der Verbindung c. manum od. manus, handgemein werden, den Kampf od. das Treffen beginnen, sich in einen Kampf od. in ein Treffen einlassen, v. Zweikampf u. v. der Schlacht, Cic., Caes. u. Liv.: u. so c. manum od. manus cum alqo, Cic. u. Liv.: manus inter se, Sall. fr. u. Liv.: manus comminus, Liv. (vgl. übh. Drak. Liv. 6, 42, 5 u. 25, 34, 8. Fabri Liv. 21, 39, 3): manus comminus conserta, Zweikampf, Fronto de fer. Als. 3. p. 226 N.: poet., c. dextras, Stat. silv. 1, 6, 60. – u. dem analog c. pugnam, Liv.: u. so pugnam cum alqo od. inter se, Liv.:
    ————
    pugnam alci, Plaut.: pugnam comminus, Curt., ex propinquo, Liv. (vgl. übh. Drak. Liv. 21, 8, 7). – c. certamen, Liv. 35, 4, 2. – c. proelium, Liv.: ibi levia proelia, Curt.: multa proelia, Verg.: proelium comminus, Liv.: proelium in sinistro cornu, Liv.: proelium simul pluribus locis conseritur, Liv. (vgl. übh. Drak. Liv. 21, 8, 7). – c. bella, Val. Flacc. 3, 31: bella bellis, Lucan. 2, 442. – c. acies, Sil. 1, 339: dah. acies conserta, ein förmliches Gefecht in der Nähe, Nahgefecht, Tac. ann. 6, 35. – u. navis conseritur, läßt sich in ein Gefecht ein, Liv. 21, 50, 3. – u. so duo acerrimā pugnā conserti exercitus, Val. Max. 3, 2, 1. – u. absol., conserere cum levi armatura, Liv. 44, 4, 6. – übtr., haud ignotas belli artes inter sese c., gegeneinander auftreten mit usw., Liv. 21, 1, 2. – b) als gerichtl. t. t., in iure od. ex iure manum c., einen Eigentumsprozeß durch Handanlegung an die strittige Sache von seiten beider Parteien eröffnen, XII tabb. bei Gell. 20, 10, 8. Enn. ann. 276. – u. so alqm ex iure manum consertum vocare, zur Eröffnung eines Eigentumsprozesses durch Handanlegung usw. vorladen, alte Formel bei Cic. Mur. 26; de or. 1, 41. Varr. LL. 6, 64. – Liv. 10, 24, 5 wird statt des handschriftlichen conseruisti jetzt consevisti gelesen; doch Col. 3, 4, 2 steht noch conseruerit statt conseverit; Aur. Vict. epit. 37, 3 noch vineis conseruit st. consevit: Cels. dig. 6, 1, 38 ed. Momms. noch
    ————
    conseruisti st. consevisti; dagegen steht umgekehrt bei Fronto ep. ad Ver. 2, 8. p. 136, 24 N. consevisti statt conseruisti.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > consero

  • 16 colens

    1.
    cŏlo, colŭi, cultum, 3, v. a. [from the stem KOL, whence boukolos, boukoleô; cf.: colonus, in-cola, agri-cola] (orig. pertaining to agriculture), to cultivate, till, tend, take care of a field, garden, etc. (freq. in all per. and species of composition).
    I.
    Prop.
    (α).
    With acc.:

    fundum,

    Varr. R. R. 1, 1, 2:

    agrum,

    id. ib. 1, 2, 14; Cato, R. R. 61; Col. 1 pr.:

    agri non omnes frugiferi sunt qui coluntur,

    Cic. Tusc. 2, 5, 13; id. Agr. 2, 25, 67:

    arva et vineta et oleas et arbustum,

    Quint. 1, 12, 7:

    praedia,

    Cic. Rosc. Am. 17, 49:

    rus,

    Col. 1, 1:

    rura,

    Cat. 64, 38; Tib. 1, 5, 21; Verg. G. 2, 413:

    hortos,

    Ov. M. 14, 624 al.:

    jugera,

    Col. 1 pr.:

    patrios fines,

    id. ib.:

    solum,

    id. 2, 2, 8:

    terram,

    id. 2, 2, 4:

    arbustum,

    Quint. 1, 12, 7:

    vitem,

    Cic. Fin. 4, 14, 38:

    arbores,

    Hor. C. 2, 14, 22:

    arva,

    id. ib. 3, 5, 24; Ov. Am. 1, 13, 15:

    fructus,

    Verg. G. 2, 36:

    fruges,

    Ov. M. 15, 134:

    poma,

    id. ib. 14, 687; cf. under P. a.—
    (β).
    Absol., Varr. R. R. 1, 2, 8; Verg. G. 1, 121; Dig. 19, 2, 54, § 1.—
    B.
    In gen., without reference to economics, to abide, dwell, stay in a place, to inhabit (syn.: incolo, habito; most freq. since the Aug. per.).
    (α).
    With acc.:

    hanc domum,

    Plaut. Aul. prol. 4:

    nemora atque cavos montes silvasque colebant,

    Lucr. 5, 955:

    regiones Acherunticas,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 21:

    colitur ea pars (urbis) et habitatur frequentissime,

    Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

    urbem, urbem, mi Rufe, cole,

    id. Fam. 2, 12, 2:

    has terras,

    id. N. D. 2, 66, 164; Tac. A. 2, 60:

    loca Idae,

    Cat. 63, 70:

    Idalium,

    id. 36, 12 sq.; 61, 17:

    urbem Trojanam,

    Verg. A. 4, 343:

    Sicaniam,

    Ov. M. 5, 495:

    Maeoniam Sipylumque,

    id. ib. 6, 149:

    Elin Messeniaque arva,

    id. ib. 2, 679:

    regnum nemorale Dianae,

    id. ib. 14, 331:

    hoc nemus,

    id. ib. 15, 545:

    Elysium,

    Verg. A. 5, 735:

    loca magna,

    Ov. M. 14, 681; Liv. 1, 7, 10:

    Britanniam,

    Tac. Agr. 11:

    Rheni ripam,

    id. G. 28:

    victam ripam,

    id. A. 1, 59:

    terras,

    id. ib. 2, 60; cf. id. H. 5, 2:

    insulam,

    id. A. 12, 61; id. G. 29:

    regionem,

    Curt. 7, 7, 4.— Poet., of poets:

    me juvat in primā coluisse Helicona juventā,

    i. e. to have written poetry in early youth, Prop. 3 (4), 5, 19.—Also of animals:

    anguis stagna,

    Verg. G. 3, 430; Ov. M. 2, 380.—
    (β).
    Absol.:

    hic,

    Plaut. Ps. 1, 2, 68:

    subdiu colere te usque perpetuom diem,

    id. Most. 3, 2, 78; Liv. 42, 67, 9; Curt. 9, 9, 2:

    colunt discreti ac diversi,

    Tac. G. 16:

    proximi Cattis Usipii ac Tencteri colunt,

    id. ib. 32:

    circa utramque ripam Rhodani,

    Liv. 21, 26, 6:

    quā Cilices maritimi colunt,

    id. 38, 18, 12:

    prope Oceanum,

    id. 24, 49, 6:

    usque ad Albim,

    Tac. A. 2, 41:

    ultra Borysthenem fluvium,

    Gell. 9, 4, 6:

    super Bosporum,

    Curt. 6, 2, 13:

    extra urbem,

    App. M. 1, p. 111.—
    II.
    Trop. (freq. and class.).
    A. 1.
    Of the gods: colere aliquem locum, to frequent, cherish, care for, protect, be the guardian of, said of places where they were worshipped, had temples, etc.:

    deos deasque veneror, qui hanc urbem colunt,

    Plaut. Poen. 5, 1, 19; Cat. 36, 12:

    Pallas, quas condidit arces, Ipsa colat,

    Verg. E. 2, 62:

    ille (Juppiter) colit terras,

    id. ib. 3, 61; id. A. 1, 16 Forbig. ad loc.:

    undis jura dabat, nymphisque colentibus undas,

    Ov. M. 1, 576:

    urbem colentes di,

    Liv. 31, 30, 9; 5, 21, 3:

    vos, Ceres mater ac Proserpina, precor, ceteri superi infernique di, qui hanc urbem colitis,

    id. 24, 39, 8:

    divi divaeque, qui maria terrasque colitis,

    id. 29, 27, 1.—
    2.
    Rarely with persons as object (syn.:

    curo, studeo, observo, obsequor): Juppiter, qui genus colis alisque hominum,

    Plaut. Poen. 5, 4, 24; cf.:

    (Castor et Pollux) dum terras hominumque colunt genus,

    i. e. improve, polish, Hor. Ep. 2, 1, 7. —
    3.
    Of the body or its parts, to cultivate, attend to, dress, clothe, adorn, etc.:

    formamque augere colendo,

    by attire, dress, Ov. M. 10, 534:

    corpora,

    id. A. A. 3, 107:

    tu quoque dum coleris,

    id. ib. 3, 225.—With abl.:

    lacertos auro,

    Curt. 8, 9, 21:

    lacertum armillā aureā,

    Petr. 32:

    capillos,

    Tib. 1, 6, 39; 1, 8, 9.—
    4.
    With abstr. objects, to cultivate, cherish, seek, practise, devote one ' s self to, etc.;

    of mental and moral cultivation: aequom et bonum,

    Plaut. Men. 4, 2, 10:

    amicitiam,

    id. Cist. 1, 1, 27:

    fidem rectumque,

    Ov. M. 1, 90:

    fortitudinem,

    Curt. 10, 3, 9:

    jus et fas,

    Liv. 27, 17 fin.:

    memoriam alicujus,

    Cic. Fin. 2, 31, 101:

    bonos mores,

    Sall. C. 9, 1:

    suum quaestum colit,

    Plaut. Poen. 5, 2, 137:

    pietatem,

    id. As. 3, 1, 5; Ter. Hec. 3, 4, 33:

    virtutem,

    Cic. Arch. 7, 16; id. Off. 1, 41, 149:

    amicitiam, justitiam, liberalitatem,

    id. ib. 1, 2, 5:

    virginitatis amorem,

    Verg. A. 11, 584:

    pacem,

    Ov. M. 11, 297; cf. Martem, Sil. [p. 370] 8, 464:

    studium philosophiae,

    Cic. Brut. 91, 315:

    disciplinam,

    id. ib. 31, 117:

    aequabile et temperatum orationis genus,

    id. Off. 1, 1, 3:

    patrias artes militiamque,

    Ov. F. 2, 508; cf.:

    artes liberales,

    Suet. Tib. 60:

    ingenium singulari rerum militarium prudentiā,

    Vell. 2, 29, 5 Kritz.—
    5.
    Of a period of time or a condition, to live in, experience, live through, pass, spend, etc.:

    servitutem apud aliquem,

    to be a slave, Plaut. Poen. 4, 2, 7:

    nunc plane nec ego victum, nec vitam illam colere possum, etc.,

    Cic. Att. 12, 28, 2; and poet. in gen.: vitam or aevum = degere, to take care of life, for to live:

    vitam,

    Plaut. Trin. 3, 2, 74; id. Cas. 2, 1, 12; id. Rud. 1, 5, 25:

    vitam inopem,

    Ter. Heaut. 1, 1, 84:

    aevum vi,

    Lucr. 5, 1144 and 1149.—
    B.
    Colere aliquem, to regard one with care, i. e. to honor, revere, reverence, worship, etc. (syn.: observo, veneror, diligo).
    1.
    Most freq. of the reverence and worship of the gods, and the respect paid to objects pertaining thereto, to honor, respect, revere, reverence, worship:

    quid est enim cur deos ab hominibus colendos dicas?

    Cic. N. D. 1, 41, 115:

    hos deos et venerari et colere debemus,

    id. ib. 2, 28, 71; cf. id. ib. 1, 42, 119; id. Agr. 2, 35, 94; Liv. 39, 15, 2; Cat. 61, 48:

    Phoebe silvarumque potens Diana... o colendi Semper et culti,

    Hor. C. S. 2 and 3; cf. Ov. M. 8, 350:

    deos aris, pulvinaribus,

    Plin. Pan. 11, 3:

    Mercurium,

    Caes. B. G. 6, 17:

    Apollinem nimiā religione,

    Curt. 4, 3, 21:

    Cererem secubitu,

    Ov. A. 3, 10, 16:

    (deam) magis officiis quam probitate,

    id. P. 3, 1, 76:

    per flamines et sacerdotes,

    Tac. A. 1, 10; Suet. Vit. 1:

    quo cognomine is deus quādam in parte urbis colebatur,

    id. Aug. 70:

    deum precibus,

    Sen. Herc. Oet. 580:

    testimoniorum religionem et fidem,

    Cic. Fl. 4, 9; cf. id. Font. 10, 21; and:

    colebantur religiones pie magis quam magnifice,

    Liv. 3, 57, 7; and:

    apud quos juxta divinas religiones humana fides colitur,

    id. 9, 9, 4:

    sacra,

    Ov. M. 4, 32; 15, 679:

    aras,

    id. ib. 3, 733; 6, 208; cf. Liv. 1, 7, 10; Suet. Vit. 2 et saep.:

    numina alicujus,

    Verg. G. 1, 30:

    templum,

    id. A. 4, 458; Ov. M. 11, 578:

    caerimonias sepulcrorum tantā curà,

    Cic. Tusc. 1, 12, 27:

    sacrarium summā caerimoniā,

    Nep. Th. 8, 4:

    simulacrum,

    Suet. Galb. 4.—
    2.
    Of the honor bestowed upon men:

    ut Africanum ut deum coleret Laelius,

    Cic. Rep. 1, 12, 18:

    quia me colitis et magnificatis,

    Plaut. Cist. 1, 1, 23; Ter. Ad. 3, 2, 54:

    a quibus diligenter observari videmur et coli,

    Cic. Mur. 34, 70; cf. id. Fam. 6, 10, 7; 13, 22, 1; id. Off. 1, 41, 149; Sall. J. 10, 8:

    poëtarum nomen,

    Cic. Arch. 11, 27:

    civitatem,

    id. Fl. 22, 52; cf.:

    in amicis et diligendis et colendis,

    id. Lael. 22, 85 and 82:

    semper ego plebem Romanam militiae domique... colo atque colui,

    Liv. 7, 32, 16:

    colere et ornare,

    Cic. Fam. 5, 8, 2:

    me diligentissime,

    id. ib. 13, 25 init.:

    si te colo, Sexte, non amabo,

    Mart. 2, 55:

    aliquem donis,

    Liv. 31, 43, 7:

    litteris,

    Nep. Att. 20, 4:

    nec illos arte colam, nec opulenter,

    Sall. J. 85, 34 Kritz.— Hence,
    1.
    cŏlens, entis, P. a., honoring, treating respectfully; subst., a reverer, worshipper; with gen.:

    religionum,

    Cic. Planc. 33, 80.—
    2.
    cultus, a, um, P. a. (acc. to I.).
    A.
    Cultivated, tilled:

    ager cultior,

    Varr. R. R. 1, 2, 20:

    ager cultissimus,

    Cic. Rosc. Com. 12, 33:

    materia et culta et silvestris,

    id. N. D. 2, 60, 151:

    res pecuaria,

    id. Quint. 3, 12:

    rus cultissimum,

    Col. 1, 1, 1:

    terra,

    Quint. 5, 11, 24:

    fundus cultior,

    id. 8, 3, 8:

    cultiora loca,

    Curt. 7, 3, 18.—
    b.
    Subst.: culta, ōrum, n., tilled, cultivated land, gardens, plantations, etc., Lucr. 1, 165; 1, 210; 5, 1370; Verg. G. 1, 153; 2, 196; 4, 372; Plin. 24, 10, 49, § 83—Hence,
    B.
    Trop., ornamented, adorned, polished, elegant, cultivated:

    milites habebat tam cultos ut argento et auro politis armis ornaret,

    Suet. Caes. 67:

    adulter,

    Ov. Tr. 2, 499:

    turba muliebriter culta,

    Curt. 3, 3, 14:

    sacerdos veste candidā cultus,

    Plin. 16, 44, 95, § 251:

    matrona vetitā purpurā culta,

    Suet. Ner. 32:

    filia cultior,

    Mart. 10, 98, 3:

    animi culti,

    Cic. Tusc. 2, 5, 13; cf.:

    tempora et ingenia cultiora,

    Curt. 7, 8, 11:

    Tibullus,

    Ov. Am. 1, 15, 28; cf.

    carmina,

    id. A. A. 3, 341:

    cultiores doctioresque redire,

    Gell. 19, 8, 1:

    sermone cultissimus,

    Aur. Vict. Epit. 45.— Adv.: cul-tē, elegantly: dicere, * Quint. 8, 3, 7; Plin. Ep. 5, 20, 6.— Comp.:

    dicere,

    Sen. Suas. 4 fin.; Tac. Or. 21: (sc. veste) progredi, Just. 3, 3, 5:

    incubare strato lectulo,

    Val. Max. 2, 6, 8.— Sup. apparently not in use.
    2.
    cōlo, āvi, ātum, āre, v. a. [colum], to filter, strain, to clarify, purify (post-Aug.):

    ceram,

    Col. 9, 16, 1:

    mel,

    id. 12, 11, 1:

    vinum sportā palmeā,

    Pall. Febr. 27:

    sucum linteo,

    Plin. 25, 13, 103, § 164:

    thymum cribro,

    Col. 7, 8, 7:

    aliquid per linteum,

    Scrib. Comp. 271:

    ad colum,

    Veg. 2, 28, 19:

    per colum,

    Apic. 4, 2:

    aurum,

    App. Flor. p. 343, 20:

    terra colans,

    Plin. 31, 3, 23, § 38:

    faex colata,

    id. 31, 8, 44, § 95.— Poet.:

    amnes inductis retibus,

    i. e. to spread out a fish-net, Manil. 5, 193.—Hence, cōlātus, a, um, P. a., cleansed, purified (post-class.):

    nitor (beryllorum),

    Tert. Anim. 9.—
    B.
    Trop.:

    certiora et colatiora somniari,

    Tert. Anim. 48.

    Lewis & Short latin dictionary > colens

  • 17 colo

    1.
    cŏlo, colŭi, cultum, 3, v. a. [from the stem KOL, whence boukolos, boukoleô; cf.: colonus, in-cola, agri-cola] (orig. pertaining to agriculture), to cultivate, till, tend, take care of a field, garden, etc. (freq. in all per. and species of composition).
    I.
    Prop.
    (α).
    With acc.:

    fundum,

    Varr. R. R. 1, 1, 2:

    agrum,

    id. ib. 1, 2, 14; Cato, R. R. 61; Col. 1 pr.:

    agri non omnes frugiferi sunt qui coluntur,

    Cic. Tusc. 2, 5, 13; id. Agr. 2, 25, 67:

    arva et vineta et oleas et arbustum,

    Quint. 1, 12, 7:

    praedia,

    Cic. Rosc. Am. 17, 49:

    rus,

    Col. 1, 1:

    rura,

    Cat. 64, 38; Tib. 1, 5, 21; Verg. G. 2, 413:

    hortos,

    Ov. M. 14, 624 al.:

    jugera,

    Col. 1 pr.:

    patrios fines,

    id. ib.:

    solum,

    id. 2, 2, 8:

    terram,

    id. 2, 2, 4:

    arbustum,

    Quint. 1, 12, 7:

    vitem,

    Cic. Fin. 4, 14, 38:

    arbores,

    Hor. C. 2, 14, 22:

    arva,

    id. ib. 3, 5, 24; Ov. Am. 1, 13, 15:

    fructus,

    Verg. G. 2, 36:

    fruges,

    Ov. M. 15, 134:

    poma,

    id. ib. 14, 687; cf. under P. a.—
    (β).
    Absol., Varr. R. R. 1, 2, 8; Verg. G. 1, 121; Dig. 19, 2, 54, § 1.—
    B.
    In gen., without reference to economics, to abide, dwell, stay in a place, to inhabit (syn.: incolo, habito; most freq. since the Aug. per.).
    (α).
    With acc.:

    hanc domum,

    Plaut. Aul. prol. 4:

    nemora atque cavos montes silvasque colebant,

    Lucr. 5, 955:

    regiones Acherunticas,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 21:

    colitur ea pars (urbis) et habitatur frequentissime,

    Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

    urbem, urbem, mi Rufe, cole,

    id. Fam. 2, 12, 2:

    has terras,

    id. N. D. 2, 66, 164; Tac. A. 2, 60:

    loca Idae,

    Cat. 63, 70:

    Idalium,

    id. 36, 12 sq.; 61, 17:

    urbem Trojanam,

    Verg. A. 4, 343:

    Sicaniam,

    Ov. M. 5, 495:

    Maeoniam Sipylumque,

    id. ib. 6, 149:

    Elin Messeniaque arva,

    id. ib. 2, 679:

    regnum nemorale Dianae,

    id. ib. 14, 331:

    hoc nemus,

    id. ib. 15, 545:

    Elysium,

    Verg. A. 5, 735:

    loca magna,

    Ov. M. 14, 681; Liv. 1, 7, 10:

    Britanniam,

    Tac. Agr. 11:

    Rheni ripam,

    id. G. 28:

    victam ripam,

    id. A. 1, 59:

    terras,

    id. ib. 2, 60; cf. id. H. 5, 2:

    insulam,

    id. A. 12, 61; id. G. 29:

    regionem,

    Curt. 7, 7, 4.— Poet., of poets:

    me juvat in primā coluisse Helicona juventā,

    i. e. to have written poetry in early youth, Prop. 3 (4), 5, 19.—Also of animals:

    anguis stagna,

    Verg. G. 3, 430; Ov. M. 2, 380.—
    (β).
    Absol.:

    hic,

    Plaut. Ps. 1, 2, 68:

    subdiu colere te usque perpetuom diem,

    id. Most. 3, 2, 78; Liv. 42, 67, 9; Curt. 9, 9, 2:

    colunt discreti ac diversi,

    Tac. G. 16:

    proximi Cattis Usipii ac Tencteri colunt,

    id. ib. 32:

    circa utramque ripam Rhodani,

    Liv. 21, 26, 6:

    quā Cilices maritimi colunt,

    id. 38, 18, 12:

    prope Oceanum,

    id. 24, 49, 6:

    usque ad Albim,

    Tac. A. 2, 41:

    ultra Borysthenem fluvium,

    Gell. 9, 4, 6:

    super Bosporum,

    Curt. 6, 2, 13:

    extra urbem,

    App. M. 1, p. 111.—
    II.
    Trop. (freq. and class.).
    A. 1.
    Of the gods: colere aliquem locum, to frequent, cherish, care for, protect, be the guardian of, said of places where they were worshipped, had temples, etc.:

    deos deasque veneror, qui hanc urbem colunt,

    Plaut. Poen. 5, 1, 19; Cat. 36, 12:

    Pallas, quas condidit arces, Ipsa colat,

    Verg. E. 2, 62:

    ille (Juppiter) colit terras,

    id. ib. 3, 61; id. A. 1, 16 Forbig. ad loc.:

    undis jura dabat, nymphisque colentibus undas,

    Ov. M. 1, 576:

    urbem colentes di,

    Liv. 31, 30, 9; 5, 21, 3:

    vos, Ceres mater ac Proserpina, precor, ceteri superi infernique di, qui hanc urbem colitis,

    id. 24, 39, 8:

    divi divaeque, qui maria terrasque colitis,

    id. 29, 27, 1.—
    2.
    Rarely with persons as object (syn.:

    curo, studeo, observo, obsequor): Juppiter, qui genus colis alisque hominum,

    Plaut. Poen. 5, 4, 24; cf.:

    (Castor et Pollux) dum terras hominumque colunt genus,

    i. e. improve, polish, Hor. Ep. 2, 1, 7. —
    3.
    Of the body or its parts, to cultivate, attend to, dress, clothe, adorn, etc.:

    formamque augere colendo,

    by attire, dress, Ov. M. 10, 534:

    corpora,

    id. A. A. 3, 107:

    tu quoque dum coleris,

    id. ib. 3, 225.—With abl.:

    lacertos auro,

    Curt. 8, 9, 21:

    lacertum armillā aureā,

    Petr. 32:

    capillos,

    Tib. 1, 6, 39; 1, 8, 9.—
    4.
    With abstr. objects, to cultivate, cherish, seek, practise, devote one ' s self to, etc.;

    of mental and moral cultivation: aequom et bonum,

    Plaut. Men. 4, 2, 10:

    amicitiam,

    id. Cist. 1, 1, 27:

    fidem rectumque,

    Ov. M. 1, 90:

    fortitudinem,

    Curt. 10, 3, 9:

    jus et fas,

    Liv. 27, 17 fin.:

    memoriam alicujus,

    Cic. Fin. 2, 31, 101:

    bonos mores,

    Sall. C. 9, 1:

    suum quaestum colit,

    Plaut. Poen. 5, 2, 137:

    pietatem,

    id. As. 3, 1, 5; Ter. Hec. 3, 4, 33:

    virtutem,

    Cic. Arch. 7, 16; id. Off. 1, 41, 149:

    amicitiam, justitiam, liberalitatem,

    id. ib. 1, 2, 5:

    virginitatis amorem,

    Verg. A. 11, 584:

    pacem,

    Ov. M. 11, 297; cf. Martem, Sil. [p. 370] 8, 464:

    studium philosophiae,

    Cic. Brut. 91, 315:

    disciplinam,

    id. ib. 31, 117:

    aequabile et temperatum orationis genus,

    id. Off. 1, 1, 3:

    patrias artes militiamque,

    Ov. F. 2, 508; cf.:

    artes liberales,

    Suet. Tib. 60:

    ingenium singulari rerum militarium prudentiā,

    Vell. 2, 29, 5 Kritz.—
    5.
    Of a period of time or a condition, to live in, experience, live through, pass, spend, etc.:

    servitutem apud aliquem,

    to be a slave, Plaut. Poen. 4, 2, 7:

    nunc plane nec ego victum, nec vitam illam colere possum, etc.,

    Cic. Att. 12, 28, 2; and poet. in gen.: vitam or aevum = degere, to take care of life, for to live:

    vitam,

    Plaut. Trin. 3, 2, 74; id. Cas. 2, 1, 12; id. Rud. 1, 5, 25:

    vitam inopem,

    Ter. Heaut. 1, 1, 84:

    aevum vi,

    Lucr. 5, 1144 and 1149.—
    B.
    Colere aliquem, to regard one with care, i. e. to honor, revere, reverence, worship, etc. (syn.: observo, veneror, diligo).
    1.
    Most freq. of the reverence and worship of the gods, and the respect paid to objects pertaining thereto, to honor, respect, revere, reverence, worship:

    quid est enim cur deos ab hominibus colendos dicas?

    Cic. N. D. 1, 41, 115:

    hos deos et venerari et colere debemus,

    id. ib. 2, 28, 71; cf. id. ib. 1, 42, 119; id. Agr. 2, 35, 94; Liv. 39, 15, 2; Cat. 61, 48:

    Phoebe silvarumque potens Diana... o colendi Semper et culti,

    Hor. C. S. 2 and 3; cf. Ov. M. 8, 350:

    deos aris, pulvinaribus,

    Plin. Pan. 11, 3:

    Mercurium,

    Caes. B. G. 6, 17:

    Apollinem nimiā religione,

    Curt. 4, 3, 21:

    Cererem secubitu,

    Ov. A. 3, 10, 16:

    (deam) magis officiis quam probitate,

    id. P. 3, 1, 76:

    per flamines et sacerdotes,

    Tac. A. 1, 10; Suet. Vit. 1:

    quo cognomine is deus quādam in parte urbis colebatur,

    id. Aug. 70:

    deum precibus,

    Sen. Herc. Oet. 580:

    testimoniorum religionem et fidem,

    Cic. Fl. 4, 9; cf. id. Font. 10, 21; and:

    colebantur religiones pie magis quam magnifice,

    Liv. 3, 57, 7; and:

    apud quos juxta divinas religiones humana fides colitur,

    id. 9, 9, 4:

    sacra,

    Ov. M. 4, 32; 15, 679:

    aras,

    id. ib. 3, 733; 6, 208; cf. Liv. 1, 7, 10; Suet. Vit. 2 et saep.:

    numina alicujus,

    Verg. G. 1, 30:

    templum,

    id. A. 4, 458; Ov. M. 11, 578:

    caerimonias sepulcrorum tantā curà,

    Cic. Tusc. 1, 12, 27:

    sacrarium summā caerimoniā,

    Nep. Th. 8, 4:

    simulacrum,

    Suet. Galb. 4.—
    2.
    Of the honor bestowed upon men:

    ut Africanum ut deum coleret Laelius,

    Cic. Rep. 1, 12, 18:

    quia me colitis et magnificatis,

    Plaut. Cist. 1, 1, 23; Ter. Ad. 3, 2, 54:

    a quibus diligenter observari videmur et coli,

    Cic. Mur. 34, 70; cf. id. Fam. 6, 10, 7; 13, 22, 1; id. Off. 1, 41, 149; Sall. J. 10, 8:

    poëtarum nomen,

    Cic. Arch. 11, 27:

    civitatem,

    id. Fl. 22, 52; cf.:

    in amicis et diligendis et colendis,

    id. Lael. 22, 85 and 82:

    semper ego plebem Romanam militiae domique... colo atque colui,

    Liv. 7, 32, 16:

    colere et ornare,

    Cic. Fam. 5, 8, 2:

    me diligentissime,

    id. ib. 13, 25 init.:

    si te colo, Sexte, non amabo,

    Mart. 2, 55:

    aliquem donis,

    Liv. 31, 43, 7:

    litteris,

    Nep. Att. 20, 4:

    nec illos arte colam, nec opulenter,

    Sall. J. 85, 34 Kritz.— Hence,
    1.
    cŏlens, entis, P. a., honoring, treating respectfully; subst., a reverer, worshipper; with gen.:

    religionum,

    Cic. Planc. 33, 80.—
    2.
    cultus, a, um, P. a. (acc. to I.).
    A.
    Cultivated, tilled:

    ager cultior,

    Varr. R. R. 1, 2, 20:

    ager cultissimus,

    Cic. Rosc. Com. 12, 33:

    materia et culta et silvestris,

    id. N. D. 2, 60, 151:

    res pecuaria,

    id. Quint. 3, 12:

    rus cultissimum,

    Col. 1, 1, 1:

    terra,

    Quint. 5, 11, 24:

    fundus cultior,

    id. 8, 3, 8:

    cultiora loca,

    Curt. 7, 3, 18.—
    b.
    Subst.: culta, ōrum, n., tilled, cultivated land, gardens, plantations, etc., Lucr. 1, 165; 1, 210; 5, 1370; Verg. G. 1, 153; 2, 196; 4, 372; Plin. 24, 10, 49, § 83—Hence,
    B.
    Trop., ornamented, adorned, polished, elegant, cultivated:

    milites habebat tam cultos ut argento et auro politis armis ornaret,

    Suet. Caes. 67:

    adulter,

    Ov. Tr. 2, 499:

    turba muliebriter culta,

    Curt. 3, 3, 14:

    sacerdos veste candidā cultus,

    Plin. 16, 44, 95, § 251:

    matrona vetitā purpurā culta,

    Suet. Ner. 32:

    filia cultior,

    Mart. 10, 98, 3:

    animi culti,

    Cic. Tusc. 2, 5, 13; cf.:

    tempora et ingenia cultiora,

    Curt. 7, 8, 11:

    Tibullus,

    Ov. Am. 1, 15, 28; cf.

    carmina,

    id. A. A. 3, 341:

    cultiores doctioresque redire,

    Gell. 19, 8, 1:

    sermone cultissimus,

    Aur. Vict. Epit. 45.— Adv.: cul-tē, elegantly: dicere, * Quint. 8, 3, 7; Plin. Ep. 5, 20, 6.— Comp.:

    dicere,

    Sen. Suas. 4 fin.; Tac. Or. 21: (sc. veste) progredi, Just. 3, 3, 5:

    incubare strato lectulo,

    Val. Max. 2, 6, 8.— Sup. apparently not in use.
    2.
    cōlo, āvi, ātum, āre, v. a. [colum], to filter, strain, to clarify, purify (post-Aug.):

    ceram,

    Col. 9, 16, 1:

    mel,

    id. 12, 11, 1:

    vinum sportā palmeā,

    Pall. Febr. 27:

    sucum linteo,

    Plin. 25, 13, 103, § 164:

    thymum cribro,

    Col. 7, 8, 7:

    aliquid per linteum,

    Scrib. Comp. 271:

    ad colum,

    Veg. 2, 28, 19:

    per colum,

    Apic. 4, 2:

    aurum,

    App. Flor. p. 343, 20:

    terra colans,

    Plin. 31, 3, 23, § 38:

    faex colata,

    id. 31, 8, 44, § 95.— Poet.:

    amnes inductis retibus,

    i. e. to spread out a fish-net, Manil. 5, 193.—Hence, cōlātus, a, um, P. a., cleansed, purified (post-class.):

    nitor (beryllorum),

    Tert. Anim. 9.—
    B.
    Trop.:

    certiora et colatiora somniari,

    Tert. Anim. 48.

    Lewis & Short latin dictionary > colo

  • 18 consero

    1.
    con-sĕro, sēvi, sĭtum or sătum, 3, v. a. ( perf. conseruerit, Col. 3, 4, 2; Aur. Vict. Epit. 37, 3; Dig. 6, 1, 38; v. 1. sero).
    I. A.
    Lit.:

    agros,

    Cic. N. D. 2, 52, 130; Verg. E. 1, 73; Cato, R. R. 6, 1; Dig. 7, 1, 9, § 6; cf.:

    ager diligenter consitus,

    Cic. Sen. 17, 59:

    ager arbustis consitus,

    Sall. J. 53, 1; and:

    consitus an incultus (locus),

    Quint. 5, 10, 37:

    Ismara Baccho (i. e. vino),

    Verg. G. 2, 38:

    vineam malleolo,

    Col. 5, 5, 6:

    arva frumento,

    Curt. 7, 4, 26.— Absol.:

    in alieno fundo,

    Dig. 6, 1, 38:

    in alienum fundum,

    ib. 41, 1, 9.—
    2.
    Transf.:

    arva mūliebria (Venus),

    Lucr. 4, 1107; cf. Sol. 9 fin. —Hence, conserentes dii, who preside over generation, Arn. 5, 169.—
    B.
    Transf., of columns, to plant, set:

    aera (rostra) columnis consita,

    Claud. VI. Cons. Hon. 49.—
    C.
    Trop.:

    (sol) lumine conserit arva,

    strews, fills, Lucr. 2, 211: consitus sum Senectute, * Plaut. Men. 5, 2, 4: caeca mentem caligine Theseus consitus, * Cat. 64, 208.—
    II.
    To sow, plant:

    olivetum,

    Varr. R. R. 1, 24:

    hoc genus oleae,

    Cato, R. R. 6, 1:

    arborem,

    Liv. 10, 24, 5; Curt. 6, 5, 14; 7, 2, 22:

    zizyphum,

    Pall. Apr. 4:

    palmas,

    id. Oct. 12:

    (vitem) Narbonicam,

    Plin. 14, 3, 4, § 43; Cato ap. Plin. 14, 4, 5, § 46.—
    B.
    Transf. (cf. I. B. supra): extra vallum stili caeci, mirabilem in modum consiti, set, Auct. B. Afr. 31.
    2.
    con-sĕro, sĕrŭi, sertum, 3 ( perf. consevisti, Fronto, Ep. ad Ver. 8), v. a., to connect, entwine, tie, join, fit, bind into a whole (syn.: conecto, conjungo, contexo, etc.; class. in prose and poetry; most freq. in the signif. II. B., and in the histt.).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.
    (α).
    With acc. with or without abl.:

    lorica conserta hamis auroque,

    Verg. A. 3, 467; cf.:

    tegumen spinis,

    id. ib. 3, 594 (illigatum spinis, Serv.); cf. Tac. G. 17: monile margaritis gemmisque, * Suet. Galb. 18:

    vincula, quīs conserta erant vehicula,

    Curt. 9, 1, 17; cf.:

    conserta navigia,

    entangled, id. 4, 3, 18:

    scutis super capita consertis,

    overlapping, id. 5, 3, 23:

    rudis arbor conseritur (for navigating),

    Luc. 3, 512; cf. id. 4, 136.—
    (β).
    With acc. and dat.:

    alium (truncum) alii quasi nexu conserunt,

    Curt. 6, 5, 15.—
    B.
    Trop.:

    quid juvat nocti conseruisse diem?

    Ov. Am. 3, 6, 10:

    exodia conserta fabellis Atellanis,

    Liv. 7, 2, 11;

    v. exodium: virtutes consertae et inter se cohaerentes,

    Sen. Ep. 90, 3: ita ordo rerum tribus momentis consertus est, * Quint. 5, 10, 71:

    sermonem,

    to interchange words, converse, Curt. 8, 12, 5; Fronto l. l.—
    II.
    In partic.
    A.
    To join, connect, unite together:

    teneros sinus,

    Tib. 1, 8, 36:

    femur femori,

    id. 1, 8, 26; cf.:

    latus lateri,

    Ov. H. 2, 58.—
    B.
    Esp., to unite in hostility, for contest, to bring together; so most freq. manum or manus, to engage in close combat, to join hand to hand, to join battle:

    signa contulit, manum conseruit, magnas copias hostium fudit,

    Cic. Mur. 9, 20; so Plaut. Mil. 1, 1, 3; Sall. J. 50, 4; Nep. Dat. 8, 4; id. Ages. 3, 6; Liv. 21, 41, 4 al.:

    manum cum hoste,

    Varr. L. L. 6, § 64 Müll.; Cic. Att. 7, 20, 1; Nep. Hann. 4, 2:

    manus inter se,

    Sall. H. 1, 41, 19 Dietsch; Liv. 7, 40, 14; Ov. H. 12, 100:

    manus cum imparibus,

    Liv. 6, 12, 8:

    cum hoste manus,

    id. 21, 39, 3:

    consertis deinde manibus,

    id. 1, 25, 5:

    dextras,

    Stat. S. 1, 6, 60:

    pugnam,

    Liv. 21, 50, 1; cf. id. 21, 8, 7; Tac. A. 2, 10:

    pugnam inter se,

    Liv. 32, 10, 8:

    pugnam seni,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 43:

    proelia,

    Verg. A. 2, 398; Liv. 5, 36, 5; Curt. 8, 13, 12:

    certamen,

    Liv. 35, 4, 2:

    bella,

    Val. Fl. 3, 31:

    bella bellis,

    Luc. 2, 442:

    acies,

    Sil. 1, 339; cf.:

    conserta acies,

    hand-to-hand fighting, Tac. A. 6, 35.— Mid.:

    navis conseritur,

    enters the fight, Liv. 21, 50, 3:

    duo acerrimā pugnā conserti exercitus,

    Val. Max. 3, 2, 1.—Rarely absol.:

    levis armatura ab lateribus cum levi armaturā,

    Liv. 44, 4, 6.—
    2.
    Trop.:

    haud ignotas belli artes inter se conserebant,

    Liv. 21, 1, 2.—
    3.
    Transf., of judicial controversy: manum in jure or ex jure conserere, to make a joint seizure (this was done by the litigant parties laying hands at the same time upon the thing in dispute, each one claiming it as his own): si qui in jure manum conserunt, XII. Tab. ap. Gell. 20, 10, 7: non ex jure manum consertum sed mage ferro rem repetunt, Enn. ib. § 4 (Ann. v. 276 Vahl.); cf. also Varr. L. L. 6, § 64 Müll., and Cic. Fam. 7, 13, 2: ibi ego te ex jure manum consertum voco, etc., I summon you in an action for possession, etc., a judic. formula in Cic. Mur. 12, 26; id. de Or. 1, 10, 41.—Hence, * con-sertē, adv., from consertus, a, um (acc. to I. A.), not used as P. a., as if bound or fastened together, in connection:

    omnia necesse est conligatione naturali conserte contexteque fieri,

    Cic. Fat. 14, 32.

    Lewis & Short latin dictionary > consero

  • 19 conserte

    1.
    con-sĕro, sēvi, sĭtum or sătum, 3, v. a. ( perf. conseruerit, Col. 3, 4, 2; Aur. Vict. Epit. 37, 3; Dig. 6, 1, 38; v. 1. sero).
    I. A.
    Lit.:

    agros,

    Cic. N. D. 2, 52, 130; Verg. E. 1, 73; Cato, R. R. 6, 1; Dig. 7, 1, 9, § 6; cf.:

    ager diligenter consitus,

    Cic. Sen. 17, 59:

    ager arbustis consitus,

    Sall. J. 53, 1; and:

    consitus an incultus (locus),

    Quint. 5, 10, 37:

    Ismara Baccho (i. e. vino),

    Verg. G. 2, 38:

    vineam malleolo,

    Col. 5, 5, 6:

    arva frumento,

    Curt. 7, 4, 26.— Absol.:

    in alieno fundo,

    Dig. 6, 1, 38:

    in alienum fundum,

    ib. 41, 1, 9.—
    2.
    Transf.:

    arva mūliebria (Venus),

    Lucr. 4, 1107; cf. Sol. 9 fin. —Hence, conserentes dii, who preside over generation, Arn. 5, 169.—
    B.
    Transf., of columns, to plant, set:

    aera (rostra) columnis consita,

    Claud. VI. Cons. Hon. 49.—
    C.
    Trop.:

    (sol) lumine conserit arva,

    strews, fills, Lucr. 2, 211: consitus sum Senectute, * Plaut. Men. 5, 2, 4: caeca mentem caligine Theseus consitus, * Cat. 64, 208.—
    II.
    To sow, plant:

    olivetum,

    Varr. R. R. 1, 24:

    hoc genus oleae,

    Cato, R. R. 6, 1:

    arborem,

    Liv. 10, 24, 5; Curt. 6, 5, 14; 7, 2, 22:

    zizyphum,

    Pall. Apr. 4:

    palmas,

    id. Oct. 12:

    (vitem) Narbonicam,

    Plin. 14, 3, 4, § 43; Cato ap. Plin. 14, 4, 5, § 46.—
    B.
    Transf. (cf. I. B. supra): extra vallum stili caeci, mirabilem in modum consiti, set, Auct. B. Afr. 31.
    2.
    con-sĕro, sĕrŭi, sertum, 3 ( perf. consevisti, Fronto, Ep. ad Ver. 8), v. a., to connect, entwine, tie, join, fit, bind into a whole (syn.: conecto, conjungo, contexo, etc.; class. in prose and poetry; most freq. in the signif. II. B., and in the histt.).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.
    (α).
    With acc. with or without abl.:

    lorica conserta hamis auroque,

    Verg. A. 3, 467; cf.:

    tegumen spinis,

    id. ib. 3, 594 (illigatum spinis, Serv.); cf. Tac. G. 17: monile margaritis gemmisque, * Suet. Galb. 18:

    vincula, quīs conserta erant vehicula,

    Curt. 9, 1, 17; cf.:

    conserta navigia,

    entangled, id. 4, 3, 18:

    scutis super capita consertis,

    overlapping, id. 5, 3, 23:

    rudis arbor conseritur (for navigating),

    Luc. 3, 512; cf. id. 4, 136.—
    (β).
    With acc. and dat.:

    alium (truncum) alii quasi nexu conserunt,

    Curt. 6, 5, 15.—
    B.
    Trop.:

    quid juvat nocti conseruisse diem?

    Ov. Am. 3, 6, 10:

    exodia conserta fabellis Atellanis,

    Liv. 7, 2, 11;

    v. exodium: virtutes consertae et inter se cohaerentes,

    Sen. Ep. 90, 3: ita ordo rerum tribus momentis consertus est, * Quint. 5, 10, 71:

    sermonem,

    to interchange words, converse, Curt. 8, 12, 5; Fronto l. l.—
    II.
    In partic.
    A.
    To join, connect, unite together:

    teneros sinus,

    Tib. 1, 8, 36:

    femur femori,

    id. 1, 8, 26; cf.:

    latus lateri,

    Ov. H. 2, 58.—
    B.
    Esp., to unite in hostility, for contest, to bring together; so most freq. manum or manus, to engage in close combat, to join hand to hand, to join battle:

    signa contulit, manum conseruit, magnas copias hostium fudit,

    Cic. Mur. 9, 20; so Plaut. Mil. 1, 1, 3; Sall. J. 50, 4; Nep. Dat. 8, 4; id. Ages. 3, 6; Liv. 21, 41, 4 al.:

    manum cum hoste,

    Varr. L. L. 6, § 64 Müll.; Cic. Att. 7, 20, 1; Nep. Hann. 4, 2:

    manus inter se,

    Sall. H. 1, 41, 19 Dietsch; Liv. 7, 40, 14; Ov. H. 12, 100:

    manus cum imparibus,

    Liv. 6, 12, 8:

    cum hoste manus,

    id. 21, 39, 3:

    consertis deinde manibus,

    id. 1, 25, 5:

    dextras,

    Stat. S. 1, 6, 60:

    pugnam,

    Liv. 21, 50, 1; cf. id. 21, 8, 7; Tac. A. 2, 10:

    pugnam inter se,

    Liv. 32, 10, 8:

    pugnam seni,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 43:

    proelia,

    Verg. A. 2, 398; Liv. 5, 36, 5; Curt. 8, 13, 12:

    certamen,

    Liv. 35, 4, 2:

    bella,

    Val. Fl. 3, 31:

    bella bellis,

    Luc. 2, 442:

    acies,

    Sil. 1, 339; cf.:

    conserta acies,

    hand-to-hand fighting, Tac. A. 6, 35.— Mid.:

    navis conseritur,

    enters the fight, Liv. 21, 50, 3:

    duo acerrimā pugnā conserti exercitus,

    Val. Max. 3, 2, 1.—Rarely absol.:

    levis armatura ab lateribus cum levi armaturā,

    Liv. 44, 4, 6.—
    2.
    Trop.:

    haud ignotas belli artes inter se conserebant,

    Liv. 21, 1, 2.—
    3.
    Transf., of judicial controversy: manum in jure or ex jure conserere, to make a joint seizure (this was done by the litigant parties laying hands at the same time upon the thing in dispute, each one claiming it as his own): si qui in jure manum conserunt, XII. Tab. ap. Gell. 20, 10, 7: non ex jure manum consertum sed mage ferro rem repetunt, Enn. ib. § 4 (Ann. v. 276 Vahl.); cf. also Varr. L. L. 6, § 64 Müll., and Cic. Fam. 7, 13, 2: ibi ego te ex jure manum consertum voco, etc., I summon you in an action for possession, etc., a judic. formula in Cic. Mur. 12, 26; id. de Or. 1, 10, 41.—Hence, * con-sertē, adv., from consertus, a, um (acc. to I. A.), not used as P. a., as if bound or fastened together, in connection:

    omnia necesse est conligatione naturali conserte contexteque fieri,

    Cic. Fat. 14, 32.

    Lewis & Short latin dictionary > conserte

  • 20 culta

    1.
    cŏlo, colŭi, cultum, 3, v. a. [from the stem KOL, whence boukolos, boukoleô; cf.: colonus, in-cola, agri-cola] (orig. pertaining to agriculture), to cultivate, till, tend, take care of a field, garden, etc. (freq. in all per. and species of composition).
    I.
    Prop.
    (α).
    With acc.:

    fundum,

    Varr. R. R. 1, 1, 2:

    agrum,

    id. ib. 1, 2, 14; Cato, R. R. 61; Col. 1 pr.:

    agri non omnes frugiferi sunt qui coluntur,

    Cic. Tusc. 2, 5, 13; id. Agr. 2, 25, 67:

    arva et vineta et oleas et arbustum,

    Quint. 1, 12, 7:

    praedia,

    Cic. Rosc. Am. 17, 49:

    rus,

    Col. 1, 1:

    rura,

    Cat. 64, 38; Tib. 1, 5, 21; Verg. G. 2, 413:

    hortos,

    Ov. M. 14, 624 al.:

    jugera,

    Col. 1 pr.:

    patrios fines,

    id. ib.:

    solum,

    id. 2, 2, 8:

    terram,

    id. 2, 2, 4:

    arbustum,

    Quint. 1, 12, 7:

    vitem,

    Cic. Fin. 4, 14, 38:

    arbores,

    Hor. C. 2, 14, 22:

    arva,

    id. ib. 3, 5, 24; Ov. Am. 1, 13, 15:

    fructus,

    Verg. G. 2, 36:

    fruges,

    Ov. M. 15, 134:

    poma,

    id. ib. 14, 687; cf. under P. a.—
    (β).
    Absol., Varr. R. R. 1, 2, 8; Verg. G. 1, 121; Dig. 19, 2, 54, § 1.—
    B.
    In gen., without reference to economics, to abide, dwell, stay in a place, to inhabit (syn.: incolo, habito; most freq. since the Aug. per.).
    (α).
    With acc.:

    hanc domum,

    Plaut. Aul. prol. 4:

    nemora atque cavos montes silvasque colebant,

    Lucr. 5, 955:

    regiones Acherunticas,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 21:

    colitur ea pars (urbis) et habitatur frequentissime,

    Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

    urbem, urbem, mi Rufe, cole,

    id. Fam. 2, 12, 2:

    has terras,

    id. N. D. 2, 66, 164; Tac. A. 2, 60:

    loca Idae,

    Cat. 63, 70:

    Idalium,

    id. 36, 12 sq.; 61, 17:

    urbem Trojanam,

    Verg. A. 4, 343:

    Sicaniam,

    Ov. M. 5, 495:

    Maeoniam Sipylumque,

    id. ib. 6, 149:

    Elin Messeniaque arva,

    id. ib. 2, 679:

    regnum nemorale Dianae,

    id. ib. 14, 331:

    hoc nemus,

    id. ib. 15, 545:

    Elysium,

    Verg. A. 5, 735:

    loca magna,

    Ov. M. 14, 681; Liv. 1, 7, 10:

    Britanniam,

    Tac. Agr. 11:

    Rheni ripam,

    id. G. 28:

    victam ripam,

    id. A. 1, 59:

    terras,

    id. ib. 2, 60; cf. id. H. 5, 2:

    insulam,

    id. A. 12, 61; id. G. 29:

    regionem,

    Curt. 7, 7, 4.— Poet., of poets:

    me juvat in primā coluisse Helicona juventā,

    i. e. to have written poetry in early youth, Prop. 3 (4), 5, 19.—Also of animals:

    anguis stagna,

    Verg. G. 3, 430; Ov. M. 2, 380.—
    (β).
    Absol.:

    hic,

    Plaut. Ps. 1, 2, 68:

    subdiu colere te usque perpetuom diem,

    id. Most. 3, 2, 78; Liv. 42, 67, 9; Curt. 9, 9, 2:

    colunt discreti ac diversi,

    Tac. G. 16:

    proximi Cattis Usipii ac Tencteri colunt,

    id. ib. 32:

    circa utramque ripam Rhodani,

    Liv. 21, 26, 6:

    quā Cilices maritimi colunt,

    id. 38, 18, 12:

    prope Oceanum,

    id. 24, 49, 6:

    usque ad Albim,

    Tac. A. 2, 41:

    ultra Borysthenem fluvium,

    Gell. 9, 4, 6:

    super Bosporum,

    Curt. 6, 2, 13:

    extra urbem,

    App. M. 1, p. 111.—
    II.
    Trop. (freq. and class.).
    A. 1.
    Of the gods: colere aliquem locum, to frequent, cherish, care for, protect, be the guardian of, said of places where they were worshipped, had temples, etc.:

    deos deasque veneror, qui hanc urbem colunt,

    Plaut. Poen. 5, 1, 19; Cat. 36, 12:

    Pallas, quas condidit arces, Ipsa colat,

    Verg. E. 2, 62:

    ille (Juppiter) colit terras,

    id. ib. 3, 61; id. A. 1, 16 Forbig. ad loc.:

    undis jura dabat, nymphisque colentibus undas,

    Ov. M. 1, 576:

    urbem colentes di,

    Liv. 31, 30, 9; 5, 21, 3:

    vos, Ceres mater ac Proserpina, precor, ceteri superi infernique di, qui hanc urbem colitis,

    id. 24, 39, 8:

    divi divaeque, qui maria terrasque colitis,

    id. 29, 27, 1.—
    2.
    Rarely with persons as object (syn.:

    curo, studeo, observo, obsequor): Juppiter, qui genus colis alisque hominum,

    Plaut. Poen. 5, 4, 24; cf.:

    (Castor et Pollux) dum terras hominumque colunt genus,

    i. e. improve, polish, Hor. Ep. 2, 1, 7. —
    3.
    Of the body or its parts, to cultivate, attend to, dress, clothe, adorn, etc.:

    formamque augere colendo,

    by attire, dress, Ov. M. 10, 534:

    corpora,

    id. A. A. 3, 107:

    tu quoque dum coleris,

    id. ib. 3, 225.—With abl.:

    lacertos auro,

    Curt. 8, 9, 21:

    lacertum armillā aureā,

    Petr. 32:

    capillos,

    Tib. 1, 6, 39; 1, 8, 9.—
    4.
    With abstr. objects, to cultivate, cherish, seek, practise, devote one ' s self to, etc.;

    of mental and moral cultivation: aequom et bonum,

    Plaut. Men. 4, 2, 10:

    amicitiam,

    id. Cist. 1, 1, 27:

    fidem rectumque,

    Ov. M. 1, 90:

    fortitudinem,

    Curt. 10, 3, 9:

    jus et fas,

    Liv. 27, 17 fin.:

    memoriam alicujus,

    Cic. Fin. 2, 31, 101:

    bonos mores,

    Sall. C. 9, 1:

    suum quaestum colit,

    Plaut. Poen. 5, 2, 137:

    pietatem,

    id. As. 3, 1, 5; Ter. Hec. 3, 4, 33:

    virtutem,

    Cic. Arch. 7, 16; id. Off. 1, 41, 149:

    amicitiam, justitiam, liberalitatem,

    id. ib. 1, 2, 5:

    virginitatis amorem,

    Verg. A. 11, 584:

    pacem,

    Ov. M. 11, 297; cf. Martem, Sil. [p. 370] 8, 464:

    studium philosophiae,

    Cic. Brut. 91, 315:

    disciplinam,

    id. ib. 31, 117:

    aequabile et temperatum orationis genus,

    id. Off. 1, 1, 3:

    patrias artes militiamque,

    Ov. F. 2, 508; cf.:

    artes liberales,

    Suet. Tib. 60:

    ingenium singulari rerum militarium prudentiā,

    Vell. 2, 29, 5 Kritz.—
    5.
    Of a period of time or a condition, to live in, experience, live through, pass, spend, etc.:

    servitutem apud aliquem,

    to be a slave, Plaut. Poen. 4, 2, 7:

    nunc plane nec ego victum, nec vitam illam colere possum, etc.,

    Cic. Att. 12, 28, 2; and poet. in gen.: vitam or aevum = degere, to take care of life, for to live:

    vitam,

    Plaut. Trin. 3, 2, 74; id. Cas. 2, 1, 12; id. Rud. 1, 5, 25:

    vitam inopem,

    Ter. Heaut. 1, 1, 84:

    aevum vi,

    Lucr. 5, 1144 and 1149.—
    B.
    Colere aliquem, to regard one with care, i. e. to honor, revere, reverence, worship, etc. (syn.: observo, veneror, diligo).
    1.
    Most freq. of the reverence and worship of the gods, and the respect paid to objects pertaining thereto, to honor, respect, revere, reverence, worship:

    quid est enim cur deos ab hominibus colendos dicas?

    Cic. N. D. 1, 41, 115:

    hos deos et venerari et colere debemus,

    id. ib. 2, 28, 71; cf. id. ib. 1, 42, 119; id. Agr. 2, 35, 94; Liv. 39, 15, 2; Cat. 61, 48:

    Phoebe silvarumque potens Diana... o colendi Semper et culti,

    Hor. C. S. 2 and 3; cf. Ov. M. 8, 350:

    deos aris, pulvinaribus,

    Plin. Pan. 11, 3:

    Mercurium,

    Caes. B. G. 6, 17:

    Apollinem nimiā religione,

    Curt. 4, 3, 21:

    Cererem secubitu,

    Ov. A. 3, 10, 16:

    (deam) magis officiis quam probitate,

    id. P. 3, 1, 76:

    per flamines et sacerdotes,

    Tac. A. 1, 10; Suet. Vit. 1:

    quo cognomine is deus quādam in parte urbis colebatur,

    id. Aug. 70:

    deum precibus,

    Sen. Herc. Oet. 580:

    testimoniorum religionem et fidem,

    Cic. Fl. 4, 9; cf. id. Font. 10, 21; and:

    colebantur religiones pie magis quam magnifice,

    Liv. 3, 57, 7; and:

    apud quos juxta divinas religiones humana fides colitur,

    id. 9, 9, 4:

    sacra,

    Ov. M. 4, 32; 15, 679:

    aras,

    id. ib. 3, 733; 6, 208; cf. Liv. 1, 7, 10; Suet. Vit. 2 et saep.:

    numina alicujus,

    Verg. G. 1, 30:

    templum,

    id. A. 4, 458; Ov. M. 11, 578:

    caerimonias sepulcrorum tantā curà,

    Cic. Tusc. 1, 12, 27:

    sacrarium summā caerimoniā,

    Nep. Th. 8, 4:

    simulacrum,

    Suet. Galb. 4.—
    2.
    Of the honor bestowed upon men:

    ut Africanum ut deum coleret Laelius,

    Cic. Rep. 1, 12, 18:

    quia me colitis et magnificatis,

    Plaut. Cist. 1, 1, 23; Ter. Ad. 3, 2, 54:

    a quibus diligenter observari videmur et coli,

    Cic. Mur. 34, 70; cf. id. Fam. 6, 10, 7; 13, 22, 1; id. Off. 1, 41, 149; Sall. J. 10, 8:

    poëtarum nomen,

    Cic. Arch. 11, 27:

    civitatem,

    id. Fl. 22, 52; cf.:

    in amicis et diligendis et colendis,

    id. Lael. 22, 85 and 82:

    semper ego plebem Romanam militiae domique... colo atque colui,

    Liv. 7, 32, 16:

    colere et ornare,

    Cic. Fam. 5, 8, 2:

    me diligentissime,

    id. ib. 13, 25 init.:

    si te colo, Sexte, non amabo,

    Mart. 2, 55:

    aliquem donis,

    Liv. 31, 43, 7:

    litteris,

    Nep. Att. 20, 4:

    nec illos arte colam, nec opulenter,

    Sall. J. 85, 34 Kritz.— Hence,
    1.
    cŏlens, entis, P. a., honoring, treating respectfully; subst., a reverer, worshipper; with gen.:

    religionum,

    Cic. Planc. 33, 80.—
    2.
    cultus, a, um, P. a. (acc. to I.).
    A.
    Cultivated, tilled:

    ager cultior,

    Varr. R. R. 1, 2, 20:

    ager cultissimus,

    Cic. Rosc. Com. 12, 33:

    materia et culta et silvestris,

    id. N. D. 2, 60, 151:

    res pecuaria,

    id. Quint. 3, 12:

    rus cultissimum,

    Col. 1, 1, 1:

    terra,

    Quint. 5, 11, 24:

    fundus cultior,

    id. 8, 3, 8:

    cultiora loca,

    Curt. 7, 3, 18.—
    b.
    Subst.: culta, ōrum, n., tilled, cultivated land, gardens, plantations, etc., Lucr. 1, 165; 1, 210; 5, 1370; Verg. G. 1, 153; 2, 196; 4, 372; Plin. 24, 10, 49, § 83—Hence,
    B.
    Trop., ornamented, adorned, polished, elegant, cultivated:

    milites habebat tam cultos ut argento et auro politis armis ornaret,

    Suet. Caes. 67:

    adulter,

    Ov. Tr. 2, 499:

    turba muliebriter culta,

    Curt. 3, 3, 14:

    sacerdos veste candidā cultus,

    Plin. 16, 44, 95, § 251:

    matrona vetitā purpurā culta,

    Suet. Ner. 32:

    filia cultior,

    Mart. 10, 98, 3:

    animi culti,

    Cic. Tusc. 2, 5, 13; cf.:

    tempora et ingenia cultiora,

    Curt. 7, 8, 11:

    Tibullus,

    Ov. Am. 1, 15, 28; cf.

    carmina,

    id. A. A. 3, 341:

    cultiores doctioresque redire,

    Gell. 19, 8, 1:

    sermone cultissimus,

    Aur. Vict. Epit. 45.— Adv.: cul-tē, elegantly: dicere, * Quint. 8, 3, 7; Plin. Ep. 5, 20, 6.— Comp.:

    dicere,

    Sen. Suas. 4 fin.; Tac. Or. 21: (sc. veste) progredi, Just. 3, 3, 5:

    incubare strato lectulo,

    Val. Max. 2, 6, 8.— Sup. apparently not in use.
    2.
    cōlo, āvi, ātum, āre, v. a. [colum], to filter, strain, to clarify, purify (post-Aug.):

    ceram,

    Col. 9, 16, 1:

    mel,

    id. 12, 11, 1:

    vinum sportā palmeā,

    Pall. Febr. 27:

    sucum linteo,

    Plin. 25, 13, 103, § 164:

    thymum cribro,

    Col. 7, 8, 7:

    aliquid per linteum,

    Scrib. Comp. 271:

    ad colum,

    Veg. 2, 28, 19:

    per colum,

    Apic. 4, 2:

    aurum,

    App. Flor. p. 343, 20:

    terra colans,

    Plin. 31, 3, 23, § 38:

    faex colata,

    id. 31, 8, 44, § 95.— Poet.:

    amnes inductis retibus,

    i. e. to spread out a fish-net, Manil. 5, 193.—Hence, cōlātus, a, um, P. a., cleansed, purified (post-class.):

    nitor (beryllorum),

    Tert. Anim. 9.—
    B.
    Trop.:

    certiora et colatiora somniari,

    Tert. Anim. 48.

    Lewis & Short latin dictionary > culta

См. также в других словарях:

  • Arva — may refer to: Arva, Ontario, a community located in Middlesex Centre, Ontario, Canada Arva, a village in Valea Călugărească Commune, Prahova County, Romania Arva, a village in Broşteni Commune, Vrancea County, Romania Avalanche transceiver,… …   Wikipedia

  • Arva — Arva, 1) Nebenfluß der Waag; 2) (Orawa), früher Gespannschaft im nördlichen Ungarn, seit 1853 mit der Gespannschaft Thurocz vereinigt, bildet sie jetzt den Kreis Arva Thurocz, 587 QM., 125,000 Ew., meist Katholiken; gebirgig (Karpathen; Zweige u …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Ärva — (A. Forsk.), Pflanzengattung aus der Familie Amarantaceae Achyrantheae, 1. Ordn. 5. Kl. L …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Árva — Árva, nördlichstes ungar. Komitat, wird von Galizien und den Komitaten Trentschin, Thurócz und Liptau begrenzt, hat 2018 qkm und (1901) 84,950 Einw. (meist Slowaken). Sitz des Komitats ist Alsó Kubin, Markt mit (1901) 1674 Einw., Finanzdirektion… …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Arva — Arva, ungar. Komitat, (2077 qkm, 1890: 84.851 slowak. E.), benannt nach dem Flusse A. (Nebenfluß der Waag); Hauptort Alsókubin …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Arva — Arva, ungar. Gespanschaft zwischen Galizien und den Karpathen, von der A. durchströmt, die aus der weißen und schwarzen A. entsteht und in die Waag fließt. Die Gespansch. A. ist 37 QM. groß mit 71000 E., fast nur Slaven; das Klima ist bei einer… …   Herders Conversations-Lexikon

  • ARVA — sigla Apparecchio di Ricerca in Valanga, dispositivo per localizzare persone travolte da valanghe …   Dizionario italiano

  • ARVA — Appareil de recherche de victimes d avalanche « ARVA » redirige ici. Pour les autres significations, voir Arva. Un appareil de recherche de victimes d avalanche, aussi désigné par son acronyme ARVA ou DVA (Détecteur de Victimes d… …   Wikipédia en Français

  • ARVA — I. ARVA fluv. Normanniam a Francia dividens: hanc enim metam Carolus Franciae Rex Rolloni genero fixit. Vulgo Aure. Vernolium Perticensium, Tegularias, Nonancurtim, villam S. Remigii et Stratam attingens, paulo supra Anerum Auturâ recipitur. Hôc… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Arva — Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom. Árva est le nom hongrois d un ancien comitat du Royaume de Hongrie : voir Orava ARVA est l acronyme pour Appareil de recherche de victimes d… …   Wikipédia en Français

  • Arva — Arwa (slowakisch: Orava, ungarisch lateinisch: Árva, polnisch: Orawa) steht für: eine Landschaft in der nördlichen Slowakei und im südlichen Polen, siehe Arwa (Landschaft) ein historisches ungarisches Komitat, siehe Komitat Arwa eine Burg, siehe… …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»